برآورد پتانسیل صادراتی ایران به ترکیه در گروه کشورهای اسلامی جنوب غربی آسیا

طی سالیان اخیر کشورمان شاهد رشد مستمر تجارت خارجی بوده است. اما متأسفانه همواره حجم صادرات غیر‌نفتی نسبت به حجم واردات پایین‌تر بوده است که ادامه این روند می‌تواند در بلند‌مدت مشکلات عدیده‌ای برای تولید داخلی به وجود آورد. از طرفی نداشتن حجم صادرات متناسب با حجم واردات باعث می‌شود که برای تأمین منابع ارزی جهت واردات مجبور به فروش مواد خام و منابع زیرزمینی شویم که این امر نه تنها از منظر علم اقتصاد دارای ایراداتی است بلکه برخلاف اهداف برنامه توسعه پنجم و سند چشم‌انداز می‌باشد. پس لازم است که برای تأمین منابع مورد نیاز برای واردات، به توسعه صادرات توجهی خاص صورت گیرد. یکی از سیاست‌های مؤثر در این زمینه سیاست همگرایی منطقه‌ای می‌باشد و یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند این سیاست را به سیاستی مؤثر و کارا تبدیل نماید وجود پتانسیل تجاری بین کشورهای عضو همگرایی است و یکی از قوی‌ترین روش‌ها در برآورد پتانسیل تجاری استفاده از مدل جاذبه می‌باشد. شناسایی پتانسیل تجاری (صادراتی) ایران با هر یک از شرکای تجاریش به ویژه با کشورهای که با آن‌ها فرهنگ و مذهب مشترک دارد می‌تواند به توسعه صادرات ایران کمک بسزائی نماید، کشور ترکیه با داشتن مرز خاکی مشترک، مذهب مشترک، فرهنگ مشترک و روابط دیرینه تجاری - سیاسی می‌تواند شریک مناسبی در جهت افزایش سطح مبادلات تجاری باشد،در این مقاله به برآورد پتانسیل صادراتی ایران با ترکیه با استفاده از مدل جاذبه و بر اساس روش اقتصاد‌سنجی پنل دیتا طی دوره زمانی 2002-2006 می‌پردازیم. نتایج پژوهش نشان می‌دهد که میزان بالفعل صادرات ایران به ترکیه در دوره مذکور، بسیار کمتر از میزان بالقوه صادراتش می‌باشد، که این موضوع بیان‌کننده این است که ایران از ظرفیت‌های صادراتی خود با ترکیه حداکثر استفاده را ننموده است.